کاهش آلایندگی و کنترل مصرف سوخت خودرو هر ساله با شروع فصول سرد سال مورد توجه خاص قرار می گیرد. هرچند بیشترین سهم در کاهش آلایندگی مربوط به خودروسازان و تامیین کنندگان سوخت می باشد ولی عامل سوم مهم دیگری نیز وجود دارد که در اینجا قصد داریم به آن بپردازیم. این عامل سوم مالکان خودرو می باشند که با نگهداری صحیح و اجام سرویس های دوره ای می توانند در کاهش آلایندگی و کنترل مصرف سوخت نقش مهمی ایفا کنند.
کنترل سیستم سوخت رسانی و فیلترها
موتور خودرو برای کارکردن نیاز به سیالات متفاوتی دارد که هریک از آن‌ها پیش از رسیدن به قطعات و موتور خودرو، از یک فیلتر جهت تصفیه و جداسازی ذرات معلق عبور می‌کند. دو فیلتر هوا و سوخت تاثیر بسزایی در کاهش آلایندگی و مصرف سوخت دارد. فیلتر هوا عمدتا ازنوع کاغذی بوده که وظیفه عاری ساختن گردوغبار و ذرات معلق در هوا پیش از ورود به سیلندر را دارد. به مرور زمان منافذ این فیلتر مسدود شده و منجربه کاهش هوای ورودی به موتور و در نتیجه افزایش آلایندگی به دلیل کم شدن هوای ورودی می‌شود. این فیلتر دارای عمرمفید ۵ هزار کیلومتری است که پس از آن باید تعویض شود. فیلتر سوخت یا همان بنزین نیز وظیفه جذب ذرات و ناخالصی‌های در سوخت را داشته که به قطعات مهم سیستم سوخت‌رسانی نرسد. عمرمفید این فیلتر ۲۰ هزار کیلومتر بوده که پس از آن برای پیشگیری از افت توان خودرو باید تعویض شود.
عامل مهم دیگر که با تعویض به موقع فیلتر بنزین می توان به طول عمر و عملکرد آن کمک کرد انژکتور است. انژکتور یک قطعه سولونوئیدی است که وظیفه پاشش سوخت با دریافت فرمان از ECU را عهده دار است. در زمان عبور بنزین از مجرای انژکتور، به دلیل وجود ناخالصی یا ذرات معلق در سوخت، به مرور زمان در این قطعه رسوب ایجاد شده که منجربه نشتی یا عدم عملکرد صحیح آن می‌شود.
این حالت می‌تواند علاوه بر افزایش مقدار مصرف سوخت خودرو، سبب افزایش آلایندگی نیز شود. در حالت استاندارد باید هر دو سال یکبار یا هر ۵۰ هزار کیلومتر اقدام به شست‌شو انژکتورها کرد. اما باتوجه به کیفیت بنزین و استفاده از مکمل‌های سوختی توصیه می‌شود سالی یکبار یا هر ۲۵ هزار کیلومتر اقدام به شست‌شو کنید. شست‌شو انژکتور هزینه چندانی را به مالک خودرو تحمیل نمی‌کند، انجام این روش تاثیر جدی در کاهش آلایندگی و مصرف سوخت خواهد داشت.
کنترل سیستم جرقه و سنسورها
سیستم دیگری که تاثیر بسزایی در آلودگی هوا دارد، سیستم جرقه‌زنی است.
این سیستم از سه جز مهم کویل، وایر و شمع، تشکیل شده است. ولتاژ تولید شده در کویل دوبل از طریق وایرها به شمع ارسال می‌شود. اگر مقدار ولتاژ تولیدی از کویل‌دوبل و وایرها دچار افت قدرت شود، احتراق تولیدی نیز با ضعف مواجه خواهد شد که نتیجه این امر بالا رفتن ضریب آلایندگی است. همچنین اگر ولتاژ با کیفیت مطلوب باشد و شمع‌ها به دلیل انباشته شدن کربن فراوان روی آن دچار کاهش قدرت جرقه شوند، پدیده خام سوزی و احتراق ناقص رخ خواهد داد.
در این حالت علاوه بر افزایش مصرف سوخت و آلایندگی، قدرت خودرو به طور چشمگیری کاهش خواهد یافت. بنابراین نیاز هست با شروع فصل سرما مالکان سیستم جرقه زنی را بررسی و در صورت نیاز قطعات مستهلک تعویض شود.
سنسورها از قطعات پر استهلاک بوده که به دلیل نوسان جریان الکتریکی یا موتور شویی دچار خرابی می‌شوند. یکی دیگر از عوامل خرابی این قطعات، عدم توجه مالکان به رعایت بازگذاشتن سوئیچ به مدت ۱۰ ثانیه پیش از استارت است.
در صورت بروز هر خرابی در این سیستم چراغ چک برای هشدار به مالک روشن می‌شود. اما باتوجه به افزایش قیمت قطعات، عمدتا مالکان تمایل به تعویض آن‌ها را نداشته و صرفا با دیاگ زدن قصد رفع این مشکل را دارند. در صورت وجود خرابی هریک از سنسورها دروهله اول مقدار آلایندگی به شدت افزایش خواهد یافت پس از آن مصرف سوخت بالا رفته و قدرت موتور کاهش می یابد. از رایج ترین انواع سنسورها می توان به موارد زیر اشاره کرد.
سنسور فشار داخل مانیفولد یا MAP
سنسور دور موتور یا RPM
سنسور دریچه گاز یا TPS
سنسور دمای آب یا خنک کننده موتور یا CTS
سنسور دمای هوای ورود یا ATS
سنسور اکسیژن
سنسور ضربه
استپر موتور
کاتالیست
صنعت خودروسازی برای مقابله با چالش آلودگی‌هوا اقدام به طراحی و تعبیه سیستم های کنترلی یا کاهشی آلایندگی در خودروها کرد. یکی از این سیستم‌های متداول در خودروها کاتالیست است. در یک تعریف ساده می‌توان بیان کرد که وظیفه این قطعه، کم‌خطر یا بی‌خطر ساختن گازهای آلاینده مضر برای سلامت انسان و محیط زیست مانند هیدرید کربن، منواکسید کربن و اکسیدهای نیتروژن و... است.
فرآیند بی خطریا کم خطر سازی این گازها که ناشی از احتراق سوخت و هوا بوده که در کاتالیست توسط موادی به نام کاتالیز انجام می‌شود. در این فرآیند گازها مذکور به دی اکسید کربن، بخار آب و گاز نیتروژن تبدیل می‌شود. درحالت کلی عمرمفید این قطعه ۶۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر است. گاهی مالکان خودروها به دلیل استفاده از مکمل‌های سوختی یا دوگانه سوز کردن خودرو عمر این قطعه را به شدت کاهش داده و زمینه لازم برای افزایش آلایندگی را ایجاد می‌کنند.
از سوی اغلب مالکان نیز به بهانه افزایش توان خودرو، اقدام به باز کردن این قطعه از روی خودرو می‌کنند. در صورتی که باز کردن این قطعه فقط هوای سالم برای تنفس را دریغ خواهند کرد. در اینجا باید اشاره کرد که در بازار لوازم یدکی فعلی یافتن کاتالیست برای برخی از خودروها وارداتی بسیار سخت بوده و این قطعه برای آن‌ها کم یاب شده است. اگر مالکان برای بهبود کیفیت هوا در زمان‌های مشخص اقدام به تعویض کاتالیست کنند، شاید روزهای بیشتری در سال بتوانیم آسمان آبی را ببینیم.
-
1401/10/26
-
9
